Wszyscy pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę i większość zleceniobiorców – to grupy podlegające ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu. W przypadku zleceniobiorców ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Łączny wymiar składek stanowi nieco ponad 20% wynagrodzenia brutto.

Obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym

Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych (http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19981370887) obowiązkowi ubezpieczeń podlegają m.in.:

  • pracownicy (osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę);
  • osoby wykonujące pracę nakładczą;
  • członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych;
  • osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia (wyjątek stanowią zleceniobiorcy, którzy uczą się lub studiują i nie ukończyli 26 lat, przy czym konieczne jest spełnienie obydwu warunków);
  • osoby prowadzące działalność pozarolniczą i osoby współpracujące;
  • posłowie i senatorowie pobierający uposażenie oraz posłowie do Parlamentu Europejskiego;
  • osoby pobierające stypendium sportowe;
  • duchowni;
  • żołnierze niezawodowi;
  • funkcjonariusze służby celnej;
  • osoby korzystające z urlopów wychowawczych albo pobierające zasiłek macierzyński lub świadczenie w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

Właściwie każdy, kto podejmuje aktywność zawodową, podlega obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Istnieje zaledwie kilka wyjątków od tej reguły.

Wysokość składek ZUS

Płatnikiem składek jest pracodawca. Oznacza to, że on odpowiada za to, by określone kwoty w terminie wpłynęły na konto ZUS. Musi więc na czas rozliczyć wynagrodzenie i odjąć od niego składki na:

  • Ubezpieczenie emerytalne – 19,52% pensji brutto

Pracodawca i pracownik (lub zleceniodawca i zleceniobiorca) opłacają składkę emerytalną po połowie – po 9,76%. W każdym przypadku jest ona obowiązkowa.

  • Ubezpieczenie rentowe – 8% pensji brutto

Wysokość obowiązkowej składki to 1,5% dla pracownika i 6,5% dla pracodawcy.

  • Ubezpieczenie wypadkowe – 0,4-3,6% pensji brutto

Składkę wypadkową w całości opłaca pracodawca. Jej wysokość zależy od liczby pracowników zgłoszonych do ubezpieczenia.

  • Ubezpieczenie chorobowe – 2,45% pensji brutto

Składka chorobowa jest w całości opłacana ze środków pracownika.

  • Ubezpieczenie zdrowotne – 9% pensji pomniejszonej o składki na ubezpieczenia społeczne

Koszt składki zdrowotnej pokrywa pracownik ze swojego wynagrodzenia.

Kalkulator wynagrodzeń - jak ustalić różnicę brutto-netto?

Od pensji wyrażonej w kwocie brutto odlicza się nie tylko składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, ale również zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Jej wysokość ustala się na zasadach wskazanych w ustawie o podatku dochodowym: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19910800350. Szybszym sposobem ustalenia wysokości pensji, jaką otrzymamy „na rękę”, jest skorzystanie z praktycznego narzędzia, którym jest kalkulator wynagrodzeń Pracuj.pl.