Obowiązkiem katolika jest rozpoczęcie Wielkiego Postu pochyleniem głowy do posypania jej popiołem przez kapłana. Tym symbolicznym gestem zaczyna się okres przygotowania do uczestnictwa w Misterium Paschalnym Chrystusa. Post, pokuta i modlitwa są drogą do oczyszczenia z grzechów.
Św. Jan Paweł II powiedział podczas audiencji generalnej w Środę Popielcową w 2000 roku: “Obrzęd posypania głów popiołem uświadamia nam dziś na nowo, że jesteśmy prochem i w proch się obrócimy. Ta myśl, po ludzku niepodważalna, nie zostaje nam przypomniana po to, aby skłonić nas do biernego poddania się przeznaczeniu. Przeciwnie, gdy liturgia podkreśla, że jesteśmy stworzeniami śmiertelnymi, zarazem przypomina nam o miłosiernej inicjatywie Boga, który pragnie uczynić nas uczestnikami swojego wiecznego życia i szczęśliwości.
Sugestywny znak posypania popiołem jest dla wierzącego wezwaniem, aby nie pozwolił się uwikłać przez rzeczywistości materialne, które mają co prawda swoją wartość, ale nieuchronnie przeminą. Chrześcijanin winien raczej poddać się przemieniającemu działaniu łaski nawrócenia i pokuty, aby wspiąć się na wysokie szczyty życia nadprzyrodzonego, gdzie znajdzie pokój. Tylko w Bogu człowiek odnajduje w pełni samego siebie i odkrywa najgłębszy sens swego istnienia.”