Mitologia grecka jest stale obecna w naszej kulturze. Nawiązywali do niej najwięksi twórcy – Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zbigniew Herbert czy Jarosław Iwaszkiewicz. Popkultura także chętnie sięga po mity – widać to choćby w słynnej serii Marvela.
Jaką funkcję w kulturze pełnią mity greckie?
Mity greckie to jedna z podstaw kultury europejskiej. W dużej mierze stanowią one uniwersalne opowieści o naturze i kondycji ludzkiej. Mit o Prometeuszu, Demeter i Korze, Arachne – wszystkie one to nie fantastyczne bajki, które nie mają nic wspólnego z rzeczywistością. Mówią o ludzkich emocjach, rozterkach, różnym spojrzeniu na świat, siłach rządzących człowiekiem. Przekazują ogólnoludzkie idee, takie jak cierpienie dla idei, poświęcenie, ucieczka przed nieuchronnym losem. Opowiadają o nieustannych wędrówkach i poszukiwaniu szczęścia. Mity, nie tylko zresztą greckie, stanowią więc ważny punkt odniesienia i inspirację dla całej europejskiej sztuki.
Mitologia a literatura
Związki mitologii i literatury sięgają czasów starożytnych. Już słynny Król Edyp Sofoklesa, czyli jeden z najbardziej znanych na świecie dramatów bazuje na micie o rodzie Labdakidów, z których wywodził się Edyp, próbujący walczyć z fatum. Bardzo ważnym punktem odniesienia mity były w renesansie, kiedy wracano do osiągnięć antyku. W Polsce doskonałym tego przykładem są choćby Treny Jana Kochanowskiego, w których poeta odwołuje się do postaci mitologicznych (m.in. Orfeusza i Eurydyki), a także Odprawa posłów greckich – dramat opartym na jednym z wątków wojny trojańskiej. Z kolei mit o Prometeuszu jako historia cierpienia za losy wielu to bardzo ważny punkt odniesienia dla polskich romantyków, szczególnie Adama Mickiewicza w III części Dziadów. U Stanisława Wyspiańskiego w Nocy listopadowej można zaś zobaczyć ożywające posągi antycznych bóstw towarzyszące powstańcom. W końcu nie brakuje odwołań do mitów w twórczości współczesnej – warto wskazać choćby na słynny wiersz Zbigniewa Herberta Nike, która się waha oraz opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza Wzlot bazujące na historii Ikara.
Mitologia w filmach
Dzisiaj mitologia przeżywa prawdziwy renesans w filmach i serialach, przede wszystkim za sprawą produkcji Marvela. Jest to jednak mitologia nordycka. Niemniej, filmów bazujących na mitologii greckiej również nie brakuje. Wystarczy wspomnieć słynną ekranizację Iliady z Bradem Pittem czy bijący rekordy popularności Gniew tytanów. Wielokrotnie na ekran przeniesiono też historię Herkulesa. Warto koniecznie pamiętać o kultowym Herkulesie w Nowym Jorku ze słynną rolą Arnolda Schwarzeneggera. Film prezentował greckiego bohatera w wyjątkowo oryginalny sposób. Z kolei do słynnej wyprawy po złote runo nawiązywał film Jazon i Argonauci.