Wojciech Banach jest poetą i ko­lek­cjo­nerem. Ukończył Aka­de­mię Techniczno-Rolniczą w Byd­gosz­czy. W la­tach 70. był człon­kiem gru­py fak­tu po­etyc­kie­go Par­kan. W 1976 de­biu­to­wał jako po­eta w ?Fak­tach?. Wydał tomiki po­etyc­kie: Chwi­lo­wy obraz świa­ta (1977), Pole ra­że­nia (1978), Slalom (1980), Sy­mul­ta­na (1981), Czarna skrzyn­ka (1991), Było nas kil­ku (1997), Skrzyżowanie (1998), Punkty wspólne (2000), Wybór wierszy (2004), Odgrodzony przez przypadki (2008), Mężczyzna z sąsiedniej klatki (2009) oraz album Czas od­na­le­zio­ny, Bydgoszcz na daw­nej pocz­tów­ce 1894-1945 (2001). Jest człon­kiem Sto­wa­rzy­sze­nia Pisarzy Pol­skich. W ple­bi­scy­cie ?Gazety Wy­bor­czej? został wybrany Ar­ty­stą Roku 2002 w ka­te­go­rii li­te­ra­tu­ry.

Mówić co prawda
Wiersze Wojciecha Banacha od początku mocno wpisują się w dyskurs polityczny i ideologiczny, choć sam poeta daleki jest od deklaracji. Patrzy na to, co go otacza z ciepłą ironią i dystansem, czasem z goryczą. Patrzy także z dystansem na czasy, kiedy światem zachodnim wstrząsały przemiany obyczajowe, a na scenę polityczną wkraczali lewicowi radykałowie, nieuciekający od stosowania metod terrorystycznych. Symbolizowali ?wolność?, chociaż po latach historia surowo zweryfikowała ich postawy, ukazując ich jako ludzi zniewolonych ? przez ideologię, narkotyki, przemoc. Co pozostaje? Według poety ? pisana z wielkiej litery ?Nadzieja/na genetyczną ciągłość/ ostrego widzenia kolorów i kształtów/ i niezmienny układ palców/ przy podstawowych akordach?. Czyli ? niepodlegający modom kod zachowań i postaw, przeciwstawiony chwilowym zauroczeniom taką czy inną ideologią. Banach nie ukrywa swoich zapatrywań, jakże dalekich od ślepej wiary zachodnioeuropejskich elit w marksizm. Jest bogatszy od zachodnich ?wnucząt Aurory? o doświadczenie dziesiątków lat życia w kraju totalitarnym, ponurej realizacji marksistowskiej utopii.

Zwykło się klasyfikować twórczość bydgoszczanina jako pogłos Nowej Fali, poezję społecznego zaangażowania. Jeśli tak, to musimy zastrzec, że jest to zaangażowanie nie tyle po stronie tej czy innej wspólnoty (od tych poeta raczej stroni), co po stronie człowieka rzuconego na arenę przemian społeczno-ekonomicznych, po której grasują głodne lwy kapitalizmu.

Bohater Banacha ?słów używa niechętnie?, że sparafrazuję fragment jednego z wierszy. Ale ? choć przywoływany jest tu Przyboś ? nie wynika ta oszczędność z awangardowego nakazu: ?najmniej słów?. Poeta pragnie ocalić ich wartość w świecie inflacji słów, w którym niewiele albo zgoła nic one nie znaczą. Wartość słów ? jak ją zmierzyć? Tym, czemu służą. Jeśli prawdzie, warto się o nie troskać. Bo poeta jeśli już musi mówić, to musi ?mówić/ co prawda?.

Jarosław Jakubowski