O początkach bydgoskiego muzealnictwa opowiada Danuta Sójkowska, kierownik Działu Historii w MOB:
Aby sięgnąć do korzeni muzeum, trzeba przenieść się w ostatnie dwudziestolecie XIX w., kiedy to powstało w Bydgoszczy Towarzystwo Historyczne Obwodu Noteckiego, którego celem miało być prowadzenie badań naukowych dotyczących regionu. Członkami towarzystwa byli głównie nauczyciele gimnazjalni, urzędnicy i kupcy, którzy zajęli się pracą badawczą i gromadzeniem pamiątek z przeszłości związanych z Bydgoszczą i najbliższą okolicą. Gromadzono przede wszystkim zabytki archeologiczne, ponadto pamiątki miejskie, numizmaty i militaria oraz obiekty afrykańskie i przyrodnicze. Początkowo zbiory przechowywano i udostępniano zwiedzającym w sali Królewskiego Gimnazjum (ob. plac Wolności). Ilość zabytków wzrastała jednak dość szybko, głównie dzięki hojności ofiarodawców. Zbiory ulokowano na chórze poklasztornego kościoła Klarysek, pełniącego wówczas funkcję remizy straży pożarnej. Od 30 listopada 1890 r. zostały one udostępnione publiczności, która mogła oglądać je w niedziele w godzinach od 11 do 13. Choć zbiór ten był określany mianem muzeum, to jednak placówka nie posiadała umocowania prawnego.
Historia zaczęła się jednak zmieniać. W 1902 r. założone zostało Niemieckie Stowarzyszenie Sztuki i Nauki, które przejęło zbiory Towarzystwa Historycznego Obwodu Nadnoteckiego; towarzystwo stanowiło jego sekcję historyczną. W 1919 r., przed przejęciem Bydgoszczy przez Polaków, Niemcy wywieźli większość zgromadzonych eksponatów do Berlina, gdzie zdeponowano je w Museum für Völkerkunde.
Z inicjatywą utworzenia Muzeum Miejskiego wystąpił ks. Jan Klein, kustosz Biblioteki Miejskiej i dr Stanisław Łabendziński, profesor Akademii Rolniczej, którzy zainteresowali się pozostałościami zbiorów Niemieckiego Stowarzyszenia Sztuki i Nauki. W uroczystości otwarcia Muzeum Miejskiego 5.08.1923 r. uczestniczyli Stanisław Głąbiński, minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz przedstawiciele władz z prezydentem Bydgoszczy Bernardem Śliwińskim. Jego pierwszym dyrektorem został mianowany ks. Jan Klein, a pierwszą siedzibą muzeum do 1939 r. był przekazany przez Magistrat budynek po Miejskiej Kasie Oszczędności, usytuowany w zachodniej części Starego Rynku.
Muzeum obecnie pracuje nad przygotowaniem posterowej wystawy opowiadającej o początkach bydgoskiego muzealnictwa. Wystawę będzie można oglądać już w grudniu w Spichrzach nad Brdą przy ul. Grodzkiej 7-11.
Na stałej wystawie historycznej “Od Starego Rynku do Placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy” dostępnej Spichrzach nad Brdą muzeum przygotowało jeszcze jedną niespodziankę. Od jutra zwiedzający będą mogli odwiedzić “Przebieralnię”, w której trafią do międzywojennego sklepu z kapeluszami, gdzie czekają ubrania i nakrycia głowy w stylu retro dla pań i panów. Z muzeum będzie można wyjść więc z pamiątkowym zdjęciem z epoki.