Libretto opery bazuje na powieści Kraszewskiego ?Chata za wsią?. Tytułowy Manru, Cygan, odłącza się od taboru, aby pozostać z bezbronną Ulaną, która z miłości do niego utraciła oparcie własnej rodziny i środowiska. Oboje doświadczają odrzucenia i wrogości za złamanie społecznego tabu. Jedynym, który okazuje zrozumienie jest zakochany w Ulanie karzeł, Urok. Serce Manru wyrywa się z czasem na swobodę, którą personifikuje Cyganka Aza. W tragicznym finale śmierć zrozpaczonej Ulany mści wierny Urok…
Premiera ?Manru? odbyła się w 1901 r. w Dreźnie i zakończyła wielkim triumfem.To jedyna polska opera wystawiona w nowojorskiej Metropolitan Opera. Potem ?Manru? wszedł do repertuaru największych scen operowych świata.
Dramat muzyczny bliski Wagnerowi i odwołujący się do najlepszych wzorców Verdiego finał, sceny liryczne i porywające partie chóralne, tańce góralske i z rozmachem oddane postaci tworzą wyraziste muzycznie i trzymające w napięciu przedstawienie.
W Polsce po wojnie ?Manru? realizowany był rzadko, w tym w Bydgoszczy w 2006 r. W Bydgoszczy ostatni raz można było przedstawienie obejrzeć w 2007 r.
Podczas najbliższych spektakli Orkiestrę Opery Nova poprowadzi Maciej Figas,