Dr hab. Piotr Siemaszko, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, publicysta, krytyk sztuki. Opublikował książki: “Zmienność i trwanie. O eseistyce Zbigniewa Herberta” (Bydgoszcz 1996), “Świat obrazu – obraz świata. Przestrzenie pograniczne w pisarstwie Józefa Czapskiego, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i Zbigniewa Herberta” (Bydgoszcz 2000), “Od akademizmu do ekspresjonizmu. Sugestie pikturalne w poezji polskiej końca XIX i początków XX wieku” (Bydgoszcz 2007).
Piękno ocalające. Estetyczny i etyczny wymiar twórczości Zbigniewa Herberta
?Wiedza o pięknie?… -pytał Paul Valéry ? Ale czy współcześni używają jeszcze tego słowa? Wydaje mi się, że jeśli je wymawiają, to nie traktując go poważnie.? Zbigniew Herbert w podobnie intensywny sposób odczuwał kryzys piękna, przyznawał, że ?w naszych czasach istnieje tendencja do unikania piękna?, że zjawiskiem powszechnym, a jednocześnie przyczyną problemów kultury europejskiej w wieku XX jest ?upadek w brzydotę?, a więc akceptacja brzydoty w sensie estetycznym i etycznym. Autor Pana Cogito nie ograniczał jednak swojej intelektualnej aktywności do formułowania pesymistycznych diagnoz: postulował powrót do refleksji nad pięknem, wierzył w jego siłę i przydatność, opisywał artystyczne konkretyzacje piękna w kulturze i wskazywał jego rozliczne funkcje. Piękno nie było zatem dla Herberta abstrakcją, lecz ważną i niezbędną częścią człowieczego doświadczenia. Nie postrzegał też tej kategorii wyłącznie w odniesieniu do wymiaru estetycznego. Zgodnie z koncepcją Platona, podkreślał współistnienie piękna i dobra, i wskazywał głęboki sens tej zależności: ?Istnieją dwie podstawowe wartości ? mówił – piękno i dobro. Mają one u źródeł jedno słowo, którego nie znamy. Pracując usilnie w pięknie, wywołujemy dobro?.
Piotr Siemaszko