W środę, 30 czerwca, o godz. 18.00 w Galerii Autorskiej Jana Kaji i Jacka Solińskiego przy ul. Chocimskiej 5 odbędzie się wykład  Wiesława Trzeciakowskiego i promocja książki "Śladami Novalisa". Czytanie tekstów – Roma Warmus i Jan Kaja. W tym samym czasie nastąpi również otwarcie wystawy obrazów Ireny Kużdowicz (1917–2000) pt. „Już dnieje”.

Wiesław Trzeciakowski, ur w 1950 r.w Bydgoszczy. Ukończył Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu (filologia polska). Poeta, prozaik, tłumacz i badacz niemieckiej poezji (m.in. twórczość Novalisa) i eseistyki artystycznej, krytyk literacki (literatura polska i niemiecka XIX i XX wieku). Zajmuje się także naukowo problematyką historyczną (dot. stosunków polsko-niemieckich i historii Bydgoszczy, m.in. dzieło dokumentalno-historyczne Śmierć w Bydgoszczy 1939-1945, 3 wyd. poszerz. 2013, Nagroda Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego w 2012 roku). Autor i współautor 34 książek literackich i historycznych. Na swoim koncie ma także kilkaset publikacji prasowych (eseje, przekłady, wiersze, opowiadania, artykuły naukowe z historii, literatury i filozofii, recenzje) w znanych czasopismach polskich.Od środowiska katolickiego Bydgoszczy z rąk ks. biskupa J. Tyrawy otrzymał medal - statuetkę za twórczy wkład do kultury chrześcijańskiej za rok 2015. W 2018 roku (XVIII edycja) otrzymał Wyróżnienie Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu w kategorii ”kultura”  - za twórczość z okazji 40-lecia pracy literackiej.

*     *    *

               (…) Noc objawia święty świat, wyższy, w którym ukryła się miłość. Nad grobem ukochanej nastąpiła przemiana polegająca na zrozumieniu, czym jest śmierć i Noc. Ukochana jest blisko ukochanego, a grób ukrywa w swym łonie jej życie. Grób to przejście, miejsce kontaktu, związku, spotkania, powrotu: duch może przechodzić w obie strony, ciało zaś nie może. Dla Novalisa każdy grób miłości jest miejscem świętym i żywym. W tym właśnie widział sens pielgrzymowania do grobów swoich ukochanych, a przede wszystkim do Grobu Chrystusa, który ma charakter uniwersalny.

Miłość jawi się w Hymnach do Nocy ( i np. w Pieśniach duchowych)  jako siła wynosząca człowieka ponad siebie, jako uniwersalna moc wiodąca wszystko ku Jedni.

Cały utwór (tj. Hymny do Nocy) ukazał się w ostatnim zeszycie wydawanego przez braci Schleglów programowego czasopisma wczesnego romantyzmu Athenaeum, w sierpniu 1800 roku. F. Schlegel określił Hymny do Nocy  w zapowiedzi z 31 stycznia 1800 r. jako „długi   wiersz”, dokonał przeredagowania tekstu oryginalnego i ta postać utworu jest najbardziej znana  (Schlegel zmienił formę zapisu: fragmenty wiersza wolnego zapisał  w formie prozy poetyckiej, zostawiając miejscami wiersz rymowany, przestawiał kolejność wersów, zamieniał słowa, niekiedy całe wersy. Przekreślił w ten sposób „oddech” wiersza, właściwy Novalisowi, bieg i rytm twórczej duszy, jakże istotne to zjawisko w romantyzmie!).

Noc wyraża ideę transcendencji: skojarzona z pełnią życia, wolnością od zła i przemocy dnia, odpowiada w jakimś stopniu pojęciu Nirwany lub ósmej sferze niebios gnostyków. Noc jest rzeczywistością boskości i dobra, bytem poza kolistą koniecznością powrotu. Wypełnia ją miłość, moc zwyciężająca granice, śmierć i zło. Tam – w głębi Nocy – ukryli się bogowie, którzy wycofali się z widzialnego kosmosu, po upadku Złotej Epoki.

Droga do tamtego duchowego świata biegnie przez nieustanne ofiary w duchu miłości, gdyż z natury miłość łączy się z ofiarą. Śmierć to także ofiara, jaką każde stworzenie składa Bogu.

(…)

Zwróćmy uwagę na  paradoksalne wyrażenie poety (oksymoron): „Śmierci młodość”!  Można to rozumieć jak określenie początku śmierci, ale także jako przewartościowanie życia i śmierci.  Przypomnijmy w tym miejscu zdanie J. Boehmego: „ w samej śmierci rodzi się życie” (Tryumf ducha).

Fragment książki Wiesława Trzeciakowskiego Śladami Novalisa (wyd. Galeria Autorska J.Kaja i  J.Soliński, Bydgoszcz 2020).

Novalis