Przyglądając się malarskim kompozycjom Emanuela Kaji warto zastanowić się nad znaczeniem sztuki abstrakcyjnej, w dobie nieograniczonych możliwości komputerowego kształtowania obrazu. Dlaczego malarz wybrał tradycyjną formę kreowania abstrakcji, posługując się pędzlem, farbami i płótnem? Z pewnością sam akt twórczy ma tu znamiona działania bezpośredniego ? spektakularnego kontaktu z materią ? bliższego teatrowi i muzyce niż wirtualnym eksperymentom na ekranie komputera. Dotyk, czyli poczucie fizyczności oraz działanie grawitacji odgrywają w tym malarstwie wiodącą rolę. Technika rozlewania i rozmazywania farb traktowana jest jako doświadczenie uwalniania wyobraźni. Spontaniczność przeżyć przyjmuje na płótnie określone kształty, by jak żywioły w przyrodzie współistnieć w zmieniających się układach. Barwne kompozycje nie są w tym wypadku tylko estetyczną grą formy i koloru czy wyrazem ekspresji samego malarskiego gestu, ale zdają się zawierać jakiś szczególny rodzaj skupienia i wewnętrznego napięcia. Sprzyja temu nie tylko ich wielkość, ale też ?nieograniczoność? z racji braku blejtramów. Duże płótno rozciągnięte na ścianie jawi się jako sceniczne pole akcji, w której rozgrywa się akt twórczy. Przekaz staje się czytelny, kiedy emocjonalne napięcie i uczucia zyskują siłę plastycznego wyrazu. Malarz jako medium przetwarza ważne dla siebie treści, zapisując je w formie poetyckiego kodu różnych znaków, figur, plam, zacieków i rozpryśnięć. Buduje kompozycje swobodnie kontrolując działanie przypadku, nadając im jednocześnie emocjonalny wyraz. Nie znaczy to, że nie panuje nad siłą przekazu ekspresji. Powtarza różne układy, by uzyskać seryjność, w której zmieniające się struktury łączą się w całość. Rytm wyłonionych form nie narzuca konkretnych odniesień, przyjmuje raczej charakter swobodnych skojarzeń. Obraz stanowi swoisty raport stanu wyobraźni w tej konkretnej, wybranej chwili, staje się pejzażem wewnętrznym ? psychologicznym krajobrazem ducha, w którym akt twórczy jest przeżyciem wolności, sygnałami afirmującym teraźniejszość.

Jacek Soliński

Emanuel Kaja, ur. 1978 w Bydgoszczy, na stałe mieszka w Wielkiej Brytanii. Ukończył Wydział Malarstwa University of Brighton School of Arts and Communication. Zajmuje się instalacją i malarstwem abstrakcyjnym. Autor kilku wystaw indywidualnych i instalacji. Zajmuje się też performancem. Uczestnik ekspozycji zbiorowych, głównie reprezentujących środowisko swojego uniwersytetu.